Centrowanie kół rowerowych

Każdy szczęśliwy posiadacz roweru jest narażony na różnego rodzaju usterki sprzętu. W tym artykule przedstawiamy sposoby na scentrowane koło rowerowe. Jeśli chcemy aby koło było znów proste, to oczywiście można oddać je do serwisu, albo spróbować swoich sił i samemu je wycentrować. Mamy nadzieję, że poniższe wskazówki okażą się przydatne, gdyż w większości przypadków skrzywienie jest możliwe do naprawy.

Przybory do centrowania kół

• Najważniejszą rzeczą jest klucz do centrowania nypli (część koła szprychowanego np. roweru, która łączy obręcz ze szprychą. Technicznie nypel jest nakrętką o specjalnej konstrukcji.) Odróżniamy trzy najpopularniejsze rodzaje owych kluczy, które różnią się jedynie rozmiarem: 3.2 mm., 3.3 mm. i 3.4 mm. Ostatecznie można użyć kombinerek, jednak łatwo nimi zniszczyć nypel, czego nie polecamy.

• Kolejną ważną rzeczą jest centrownica, w domu mało kto ją ma, więc bez problemów można obejść się bez niej i eliminując ten wydatek prostować koło na odwróconym rowerze lub starym widelcu rowerowym.

Przygotowanie koła do centrowania

Aby przygotować koło do centrowania należy:
1. Zdjąć oponę i dętkę z koła, a następnie zdjąć opaskę

2. Odwrócić rower „do góry kołami” uważając przy tym, aby nie zgnieść elementów kierownicy (np. licznik, dzwonek) i ustawić go stabilnie

3. Założyć i przykręcić koło

4. Zacisnąć szczękę hamulca (jeżeli takie posiadamy)

Hamulców używamy po to, aby dowiedzieć się gdzie obręcz koła „skacze” na bok. Jeśli nie posiadamy hamulców szczękowych, do sprawdzenia naszego koła możemy użyć np. ołówka i dobrze go przymocować do widełek. Jeśli nie przeszkadza nam porysowanie obręczy można użyć markera (najlepiej zmywalnego – do białych tablic) wtedy nierówność koła będzie dodatkowo wizualizowana.

Gdy już wiemy jak i gdzie koło jest skrzywione, możemy zabrać się za najtrudniejszą część centrowania ale najpierw przedstawimy rodzaje scentrowania koła.

typy uszkodzeń

Wyróżniamy dwa typy uszkodzenia koła: boczne bicie oraz bicie koła góra-dół.

Bicie boczne

Ten rodzaj usterki jest najprostszy do wycentrowania, pod warunkiem, że z koła nie zrobiła się tzw. „ósemka”. Owe bicie powstaje w przypadku, gdy jedna (lub kilka) ze szprych ma inny naciąg niż pozostałe. Jeżeli szprycha jest zbyt słabo naciągnięta obręcz wykrzywia się w stronę przeciwną od tej szprychy i na odwrót – jeżeli zbyt mocno to obręcz wędruje w stronę danego pręta.
Gdy mamy do czynienia z małym biciem (do 5 mm), to wystarczy naciągnąć odpowiednie szprychy. Jeżeli obręcz wykrzywi się w prawo, wystarczy naciągnąć szprychy z lewej strony. Należy zacząć od miejsca, w którym wychylenie obręczy jest największe, następnie po kolei naciągać szprychy z każdej strony, aż do osiągnięcia zamierzonego efektu. Nypli nie należy przekręcać jednorazowo więcej niż o pół obrotu. Przeważnie nyple mają prawe gwinty tzn., że gdy patrzymy na niego z góry, to aby naciągnąć szprychę, należy kręcić w stronę odwrotną do wskazówek zegara.

Bicie góra-dół

Ten rodzaj usterki powstaje najczęściej w wyniku silnego uderzenia pionowego z góry lub z dołu. Może się zdarzyć, że powodem takiego bicia jest obluzowanie się kilku szprych zarówno z prawej jak i z lewej strony, wtedy koło przyjmuje kształt owalny. Może się to również zdarzyć, wtedy, kiedy będziemy używać hamulców tarczowych o dużej sile hamowania przy obręczach nieprzystosowanych do tego typu hamulca. Tutaj sprawa jest już trudniejsza niż w biciu bocznym, gdyż przeważnie towarzyszy temu deformacja obręczy.

Żeby wycentrować koło należy naciągnąć obluzowane szprychy z obu stron. Kluczem do nypli dokręcamy kolejne nyple: najwyżej po 2 obroty na każdy. W tylnym kole można dokręcać nyple od strony zębatek. Czynność tą należy wykonywać aż do osiągnięcia przez szprychy pewnego niezbyt dużego napięcia. Następnie szukamy miejsc, w których występuje duże bicie promieniowe. Zaznaczamy zakres tego bicia (na ogół ok. 8-10 szprych) i wolno dokręcamy poszczególne nyple. Na początku po całym, potem po pół obrotu. Przy bardziej napiętym kole można trochę poluzować (w stosunku 1:2) grupy szprych ułożonych +90 i -90 stopni w odniesieniu do zaznaczonego obszaru. Gdy koło jest już w miarę proste, ale szprychy wciąż są jeszcze niedostatecznie napięte, trzeba dokręcić po kolei, po obwodzie wszystkie nyple. Przy tylnym kole warto mocniej podciągnąć wszystkie szprychy od strony zębatek (tak by obręcz znalazła się dokładnie w środku między ramionami przyrządu lub widelca). W zależności od liczby zębatek i typu obręczy (są również takie z niesymetrycznie rozmieszczonymi otworami), naciąg koła tylnego jest mniej lub bardziej, niesymetryczny – szprychy są bardziej naprężone i pionowe po stronie zębatek. Pod koniec naszej niezłomnej walki wskazane jest wstępnie „porozprężać” szprychy, tzn. przyciągnąć do siebie szprychy krzyżujące się, potem ponaciskać kciukiem zakrzywienia szprych (szczególnie zewnętrznych) wychodzących z piast. Na koniec należy mocno ściągnąć do siebie z obu stron szprychy „równoległe”. Szprychy nie dociągnięte ( jest to najczęstszy błąd) nadmiernie pracują, zużywają się i po pewnym czasie pękają i to często niestety seriami. To samo dzieje się ze szprychami za bardzo naciągniętymi. Naciąg powinien być mocny ale nie do przesady.

Słowem podsumowania chcę powiedzieć tylko tyle, żebyście się nie zrażali jeżeli nie będzie wam to na początku wychodzić. Trzeba trochę poćwiczyć, aby były dobre rezultaty. Plusem takiej umiejętności jest fakt, iż możemy zaoszczędzić pieniądze na serwisie. Zresztą nie zawsze mamy serwis pod ręką, gdy jesteśmy np. w środku lasu albo na jakimś bliżej nie określonym pustkowiu.

Ceny sprzętu do centrowania

– Centrownica – koszt od około 230 – 260 zł (marker zmywalny się bardziej opłaca)
– Klucz do nypli – koszt od 25 zł do 100 zł
– Zestaw kluczy rowerowych, który jest najlepszym rozwiązaniem – od 10 zł